Chcesz dowiedzieć się więcej o Kleopatrze, ostatnim z egipskich faraonów? Rozumiesz relację, jaką łączyła ją z Cezarem, a potem z Markiem Antoniuszem? Rozumiecie polityczne powody, które doprowadziły do ​​jej tragicznego samobójstwa?

Dobrze trafiłeś: przygotowaliśmy biografię najsłynniejszej egipskiej królowej: Kleopatry.

Urodzona w 69 roku p.n.e. Kleopatra VII Filopator jest ostatnim z faraonów Egiptu. Po przejęciu władzy w Egipcie z pomocą Juliusza Cezara Kleopatra była jego kochanką aż do zamordowania go w 44 roku p.n.e. Później wyszła za mąż za jednego z generałów Cezara, Marka Antoniusza.

Zobaczymy razem w tym artykule:

• Kontekst historyczny Egiptu w chwili narodzin Kleopatry
• Przejęcie władzy przez Kleopatrę przy pomocy Juliusza Cezara
• Podboje prowadzone przez Kleopatrę i Marka Antoniusza
• Śmierć Kleopatry po zwycięstwie rzymskiego generała Oktawiana nad Markiem Antoniuszem

Po przeczytaniu tego artykułu dowiesz się wszystkiego o egipskim władcy, który zainspirował znaczną liczbę obrazów, powieści, sztuk teatralnych i filmów.

Zacznijmy bez zbędnych ceregieli!

1) Młodość Kleopatry

Kiedy mówimy o „Kleopatrze”, tradycyjnie mówimy o Kleopatrze VII Filopatorze. Rzeczywiście intrygi, w których brała udział u boku Cezara i Marka Antoniusza, zapewniły jej znacznie bardziej widoczne miejsce niż sześć innych Kleopatry w historii Egiptu.

A) Kontekst historyczny (69 p.n.e.)

Kleopatra należy do 31. dynastii faraonów: „dynastii Ptolemeuszy” (lub „Lagidów”). Ta dynastia Ptolemeuszy jest dynastią hellenistyczną (tj. dynastią starożytnej Grecji), która rozpoczęła się wraz z przejęciem władzy nad Egiptem przez Ptolemeusza I. Ptolemeusz to były generał Aleksandra Wielkiego, który zachował kontrolę nad Egiptem po śmierci Aleksandra w 323 rpne.

Urodzona w 69 rpne Kleopatra VII Filopator była jedną z córek faraona Ptolemeusza XII . Dziś przyjmuje się, że matką Kleopatry była egipska kurtyzana (a nie grecka kurtyzana, jak głosiła tradycja Ptolemeuszy). Spekulacje te potwierdza przydomek Kleopatry „Filopator”, co oznacza „ten, który kocha swój lud”.

Imię to mogło wynikać z faktu, że jest spokrewniona z narodem egipskim przez matkę pochodzenia egipskiego (w przeciwieństwie do pozostałych członków jej rodziny, którzy są pochodzenia greckiego, ponieważ jej przodkiem był generał Ptolemeusz I Soter ).

Mapa rozmieszczenia imperium Aleksandra Wielkiego w chwili jego śmierci w 323 rpne. Jak widać, to przodek Kleopatry Ptolemeusz I odzyskał Egipt.

B) Berenika IV

Młodość Kleopatry jest dość bogata w wydarzenia.

W 58 roku p.n.e. , kiedy Kleopatra miała zaledwie 10 lat, jedyna prawowita córka Ptolemeusza XII , Berenice IV , obala tego ostatniego . Berenice IV obwinia Ptolemeusza XII za serię złych decyzji, które doprowadziły do ​​zadłużenia państwa egipskiego, korupcji urzędników państwowych i utraty Cypru (i części Syrii, które wcześniej należały do ​​Egiptu, zanim uznano je za przez Cesarstwo Rzymskie).

Początkowo Ptolemeuszowi XII nie udało się przekonać armii rzymskiej, aby pomogła mu odzyskać władzę. Jednak za pośrednictwem rzymskiego polityka Pompejusza Ptolemeusz XII skorumpował rzymskiego namiestnika Syrii Gabiniusza, który najechał Egipt w 55 roku p.n.e. Rzymskie legiony Gabiniusza położyły kres panowaniu Bereniki IV i przywróciły na tron ​​Egiptu Ptolemeusza XII.

Faraon ponownie, Ptolemeusz XII rozpocznie zdecydowaną rozprawę ze swoimi wrogami politycznymi . Natychmiast każe stracić Berenice IV i dokonuje kilku masakr zwolenników swojej córki.

Zatem Ptolemeusz XII nie miał już żadnych prawowitych dzieci (z Greczynki), a to jego nieślubne dzieci (jak Kleopatra VII) miały rządzić po jego śmierci.

C) Koronacja Kleopatry

W 51 rpne, po śmierci ojca, w wieku siedemnastu lat Kleopatra musi podzielić się władzą ze swoim bratem i mężem , Ptolemeuszem XIII (w wieku jedenastu lat).

Kleopatra mówi wieloma językami (łaciną, greką, egipskim i sześcioma innymi językami orientalnymi). W rzeczywistości Kleopatra jest jedną z niewielu w swojej rodzinie mówiących po egipsku. Rzeczywiście, choć może się to wydawać zaskakujące (dla dynastii panującej nad Egiptem), jej rodzina mówi wyłącznie po grecku i rzymsku. Kleopatra jest także kobietą bardzo kulturalną, co zawdzięcza fortunie swojej rodziny, która posiada wiele książek i pergaminów.

Uważana za wielką piękność, mimo to bardzo źle dogaduje się ze swoim młodszym bratem.

W 53 rpne Kleopatra musiała uciekać do Syrii w obawie, że jej brat i mąż Ptolemeusz XIII, kierowany przez swoich doradców, każe ją zamordować.

2) Kleopatra i Cezar

A) Zabójstwo Pompejusza

W -53 roku następuje koniec I Triumwiratu (składającego się z Cezara, Pompejusza i Krassusa), który podzielił władzę w Rzymie. Rzeczywiście, śmierć Krassusa podczas bitwy pod Karrami w Azji wzbudziła coraz większe napięcia między Pompejuszem a Cezarem, które przybiorą postać wojny domowej.

W czerwcu 48 roku Juliusz Cezar położył kres wojnie domowej, pokonując wojska Pompejusza w bitwie pod Farsalos w Grecji. Cezar otrzymał wówczas od rzymskiego Senatu tytuł „imperatora”.

Pompejusz próbuje schronić się w Egipcie w Aleksandrii u Ptolemeusza XIII, którego był opiekunem i wychowawcą. Niemniej jednak doradcy Ptolemeusza XIII sugerują temu ostatniemu dokonanie zamachu na Pompejusza, aby zyskać przychylność Cezara.

Cezar jest ostatnim żyjącym członkiem Pierwszego Triumwiratu, nieformalnego sojuszu założonego w 60 roku p.n.e., który ustanowił podział władzy Republiki Rzymskiej pomiędzy trzech mężczyzn (Cezara, Pompejusza i Krassusa). Tak więc w 48 roku p.n.e. Cezar starał się zawrzeć nowe sojusze, aby utrzymać silną pozycję przed rzymskim Senatem.

Kiedy Cezar przybywa do Egiptu i dowiaduje się o śmierci Pompejusza, jest wściekły. Cezar interesuje się jednak Egiptem, gdyż odgrywa on strategiczną rolę w zaopatrzeniu Rzymu w pszenicę . Cezar widzi zatem w kontroli nad Egiptem środek nacisku na rzymski Senat, który w razie potrzeby umożliwiłby zagłodzenie Rzymu.

B) Ustanowienie Kleopatry jako jedynego władcy Egiptu (48 p.n.e.)

Aby przejąć kontrolę nad Egiptem, Cezar próbuje pogodzić Kleopatrę i Ptolemeusza XIII, wzywając ich do Aleksandrii. Ptolemeusz XII uniemożliwił jednak Kleopatrze dotarcie do Cezara, ustawiając straże przy wszystkich wejściach do pałacu Cezara. W ten sposób Ptolemeusz XIII miał nadzieję, że będzie mógł swobodnie negocjować z Cezarem i uzyskać korzystne dla niego warunki kosztem Kleopatry.

Aby dostać się do Cezara, Kleopatra będzie musiała oszukać swojego brata . Każe się owinąć w dywan, a następnie każe przynieść ten dywan niewolnikom jako prezent dla Cezara. Ptolemeusz XIII traci w ten sposób wyłączność negocjacji z Cezarem.

Cezar prosi małżonków o pojednanie i poszanowanie współregencji, której pragnął ich ojciec Ptolemeusz XII. Ptolemeusz XIII odrzucił życzenia Cezara i zdecydował się oblegać Aleksandrię w celu zabicia Cezara i Kleopatry w listopadzie 48 roku p.n.e. To właśnie w okresie oblężenia Juliusz Cezar i Kleopatra (30 lat młodsza od Cezara) zostali kochankami.

15 stycznia 47 roku p.n.e. znaleziono Ptolemeusza XIII utopionego w Nilu. Oblężenie Aleksandrii dobiegło końca. Obecnie przyjmuje się, że został zamordowany przez wojska Cezara (naturalne utonięcie podczas oblężenia miasta jest mało prawdopodobne!).

Ufny w Kleopatrę, Cezar oddaje jej absolutną władzę nad Egiptem , prosząc ją o poślubienie innego z jego braci, Ptolemeusza XIV, aby zachować pozory przed narodem egipskim. W przeciwieństwie do swojego poprzedniego małżeństwa, Kleopatra jest teraz jedyną osobą dzierżącą prawdziwą władzę. Pod koniec 47 rpne Kleopatra i Cezar mieli syna, Ptolemeusza XV (znanego również jako „Cezarion”).

Relacje Kleopatry i Cezara są szczególnie dobrze znane dzięki wydanemu w 1968 roku 6 tomu Asterixa: „Asterix i Kleopatra” (reedycja w 2002 roku w formie francuskiego filmu: „Asterix i Obelix: Misja Kleopatra”) ).

W 46 rpne Cezar pokonał ostatnich zwolenników Pompejusza. Może zatem swobodnie powrócić do Rzymu w towarzystwie Kleopatry.

Pasja łącząca Cezara i Kleopatrę będzie trwać aż do tragicznego zabójstwa Cezara przez partyzantów Rzeczypospolitej w -44 (czemu zarzucają chęć zostania tyranem).

3) Kleopatra i Marek Antoniusz

A) Powód obecności Marka Antoniusza na Wschodzie (39 p.n.e.)

Po śmierci Cezara wybuchnie nowa wojna domowa. W tej wojnie zabójcy Cezara (zwłaszcza rzymski generał Kasjusz i Brutus, adoptowany syn Cezara) walczyli z byłymi zwolennikami Cezara szukającymi zemsty .

Byli partyzanci Cezara, Kajusz Oktawian (wnuczek Cezara), Marek Antoniusz (jeden z generałów Cezara) i Lepidus (kolejny z generałów Cezara) ścigają Brutusa i Kasjusza aż do wschodniej Macedonii.

Tymczasem Kleopatra wykorzystuje zamieszanie panujące w okolicy, aby odnowić swoje marzenia o „Wielkim Egipcie” . Zajmuje Cypr (zaanektowany przez Rzymian za panowania jej ojca). Co więcej, w obawie, że jej mąż i młodszy brat Ptolemeusz XIV będą walczyć o przejęcie części władzy, Kleopatra kazała go zamordować w -44.

W -42 roku Kleopatra wysyła swoje wojska egipskie, a siły rzymskie pozostały w Egipcie, aby połączyć się z siłami dawnych partyzantów Cezara we wschodniej Macedonii.

We wschodniej Macedonii, po dwóch bitwach dostarczonych do Filippi , Kasjusz, a następnie Brutus popełniają samobójstwo po kolei po porażkach militarnych w czasie tych dwóch bitew. Zwycięzcy, Oktawian, Marek Antoniusz i Lepidus tworzą „Drugi Triumwirat”.

Po zawarciu „Paktu Misenum” (miasto na południu półwyspu włoskiego) Oktawian, Marek Antoniusz i Lepidus dzielą suwerenność ziem Republiki Rzymskiej. Marek Antoniusz dziedziczy Wschód (patrz mapa poniżej). Następnie Marek Antoniusz przejmuje stare plany Cezara dotyczące podboju wschodniego i przygotowuje się do inwazji na Partię.

Podział Republiki Rzymskiej pomiędzy Oktawiana, Marka Antoniusza i Lepidusa w 39 roku p.n.e

Ponieważ siły Partów są liczne i dobrze wyszkolone, Marek Antoniusz szuka sojuszników w regionie. W 41 roku p.n.e. zwołał przywódców Królestw Klientów (tzn. ziem znajdujących się pod protektoratem rzymskim, do których zaliczał się Egipt Kleopatry).

Znając zamiłowanie Marka Antoniusza do wielkich uczt, Kleopatra przedstawia się Markowi Antoniuszowi na pokładzie bogato złoconego statku. Jej załoga przebrana jest za nimfy (mniejsze greckie bóstwa żeńskie), nereidy (nimfy morskie) i driady (nimfy leśne).

Po spotkaniu wojskowym zorganizowanym przez Marka Antoniusza Kleopatra zaprasza tego ostatniego na wystawną ucztę na pokładzie swojej łodzi. To tu rozpoczyna się związek królowej Egiptu z Markiem Antoniuszem, który będzie trwał 10 lat (w porównaniu do 4 lat w przypadku Kleopatry i Cezara).

B) Podbój Kleopatry

Zimą -40 Wschód został zaatakowany przez Partów , którzy wydarli Markowi Antoniuszowi Syrię i Cylicję. Ten ostatni planuje następnie zakrojoną na szeroką skalę kontrofensywę.

Niestety, latem -40 roku Marek Antoniusz musiał wrócić do Rzymu, aby uniknąć nowej wojny domowej. Jego zwolennicy i zwolennicy Oktawiana kłócą się w Senacie. Spotkanie Marka Antoniusza z Oktawianem w Rzymie skutkuje zawarciem paktu zwanego „Paktem Pokoju Brundusa” (zapisującym małżeństwo Marka Antoniusza z siostrą Oktawiana, Oktawią).

Marek Antoniusz pozostanie z Oktawią przez trzy lata (do czasu pogorszenia się relacji Marka Antoniusza z Oktawianem). Zimą 37 roku Marek Antoniusz powraca do Kleopatry w Aleksandrii.

Od -37 do -36 Kleopatra i Marek Antoniusz łączą siły, by zaatakować Partów . Atak ten jest jednak gorzką porażką. Ta porażka wynika z wyjątkowo ostrej zimy, która uniemożliwia żołnierzom Marka Antoniusza manewrowanie w górach terytorium Partów.

W -36 Oktawian wysyła dwie córki Oktawii i Marka Antoniusza, aby dołączyły do ​​tego ostatniego w Egipcie . Nie okazując jednak woli pojednania z Oktawianem, Marek Antoniusz prosi żonę, aby wróciła do Włoch, zanim ta dotrze do Aleksandrii, gdzie Marek Antoniusz przebywa z Kleopatrą.

W -36 Triumwirat zostaje rozwiązany . Rzeczywiście, Lepidus i Oktawian walczyli o Sycylię (przejętą wcześniej przez Sekstusa Pompejusza, ostatniego syna Pompejusza). Zarówno Lepidus, jak i Oktawian zajęli Sycylię. Nie mogąc dojść do porozumienia, przygotowywano bitwę. Jednak tuż przed wybuchem bitwy Oktawian przekonał armie Lepidusa, aby do niego dołączyły. Lepidus zostaje zesłany do swojej willi na górze Circe we Włoszech, gdzie pod ścisłą inwigilacją spędzi ostatnie 23 lata swojego życia.

W -35 Marek Antoniusz i Kleopatra prowadzą nową wyprawę do Partów . Wyprawa ta odbywa się przy korzystniejszej dla wojsk rzymskich i egipskich meteorologii. W ten sposób Marek Antoniusz i Kleopatra odbierają Syrię Partom i uzyskują wierność Armenii i Medei.

Aby uczcić to zwycięstwo, Marek Antoniusz zorganizował triumf na ulicach Aleksandrii. Ponieważ rzymskie triumfy zwykle odbywają się w Rzymie, Oktawian jest wściekły z powodu wyboru tego miejsca triumfu. Co gorsza dla Oktawiana, Marek Antoniusz poślubia Kleopatrę w tym samym roku (kiedy jest jeszcze żonaty z siostrą Oktawiana, Oktawią).

W roku 32 Oktawian w Rzymie organizuje masowe publiczne oczernianie Marka Antoniusza . Rzeczywiście Oktawian nadal boi się Marka Antoniusza, który nadal cieszy się dużą popularnością w Senacie. Ta kampania oczerniania jest szczególnie wymierzona w Kleopatrę. Ten ostatni jest przedstawiany jako „obca królowa zniewalająca Marka Antoniusza, wielkiego człowieka, który stał się niewolnikiem skorumpowanej i nierzymskiej moralności”.

W tym momencie konflikt Marka Antoniusza z Oktawianem wydaje się nieunikniony. Oktawian, a także Marek Antoniusz i Kleopatra zbierają armie.

C) Bitwa pod Akcjum

2 września 31 roku p.n.e. Marek Antoniusz i Kleopatra stoczyli bitwę morską i lądową z Oktawianem w Grecji , pod Akcjum .

Marek Antoniusz i Kleopatra posiadali 300 rzymskich i 200 egipskich statków . Mają też istotny atut: obecność admirała Agryppy, eksperta w bitwach morskich.

Oktawian ma tylko 400 rzymskich statków .

Na lądzie Marek Antoniusz i Oktawian mieli po 120 000 pieszych i 12 000 jeźdźców . Oktawian ustępuje zatem nieco swojej mniejszej flocie.

Bitwa rozpoczyna się najpierw na morzu. Początkowo Kleopatra i Marek Antoniusz przejmują przewagę dzięki strategiom ataku i obrony wymyślonym przez admirała Agryppę. Na nieszczęście dla Marka Antoniusza Kleopatra uważa (błędnie), że bitwa jest przegrana. Uciekła więc ze swoimi egipskimi statkami do Egiptu.

Niezwykle zaniepokojony ucieczką kochanka w bitwie, którą uważał za wygraną, Marek Antoniusz opuszcza bitwę i z kolei wraca do Egiptu . Ten podwójny lot sprawia, że ​​załogi statków Marka Antoniusza są całkowicie pozbawione motywacji. Oktawian niszczy prawie wszystkie statki Marka Antoniusza. W ten sposób on wygrywa bitwę na morzu.

Na lądzie żołnierze Marka Antoniusza czują się opuszczeni i zdradzeni. Oficerowie na lądzie szybko zgadzają się dołączyć do Oktawiana, gdy przybywają po nich jego emisariusze.

Powyżej: „Bitwa pod Akcjum” namalowana w 1672 roku przez Lorenza A. Castro. Na tym obrazie możemy wyróżnić:

• W wysokim centrum; Okręt flagowy Oktawiana, większy od wszystkich pozostałych.
• W dolnym środku; egipski statek (rozpoznawalny po galionie przedstawiającym egipskiego boga Horusa z głową sokoła). Ten statek tonie w otoczeniu tonących żołnierzy. Przedstawia klęskę Marka Antoniusza i Kleopatry.
• Na dole po lewej; Kleopatra uciekająca na małym statku z bitwy pod Akcjum.

4) Śmierć Kleopatry

Po klęsce Marka Antoniusza i Kleopatry w bitwie pod Akcjum para osobno wróciła do Egiptu.

1-30 sierpnia Marek Antoniusz przybył do Aleksandrii.

W mieście krąży plotka, że ​​Kleopatra miała popełnić samobójstwo (plotka, która okaże się fałszywa). Uznając tę ​​pogłoskę za prawdziwą, Marek Antoniusz poczuł się zdradzony przez wszystkich i w wieku 53 lat popełnił samobójstwo rzucając się na miecz.

Przybywając do Aleksandrii przed Markiem Antoniuszem, Kleopatra szybko dowiaduje się o samobójstwie kochanka. Jednak zanim zdążyła pomyśleć o samobójstwie, została pod ścisłą obserwacją przez swoich byłych sojuszników w Aleksandrii, gdy przygotowywali się do dołączenia do obozu Oktawiana.

Jednak 12 sierpnia 30 roku p.n.e., pomimo wdrożonego wokół niej nadzoru, Kleopatrze wciąż udaje się sprowadzić do niej dwie jadowite kobry. Aby to zrobić, prosi swoje dwie najwierniejsze sługi, Irasa i Charmiona, aby ukryły węże w koszu z owocami. Cała trójka zamyka się w pokoju Kleopatry i daje się ugryźć kobrom .

„Śmierć Kleopatry” (1874) Jeana André Rixensa

Kiedy agenci Oktawiana odwiedzają Kleopatrę w jej pokoju, odkrywają jedynie jej bezwładność.

Ponieważ Oktawian zdecydował się na aneksję Egiptu (który później nie domagał się niepodległości), Kleopatra jest obecnie uważana za ostatniego z faraonów Egiptu.

5) Świat po Kleopatrze

Oktawian jest adoptowanym synem Cezara (został adoptowany przez Cezara w testamencie). Wykorzystując to wyróżnienie do wysunięcia się na scenę polityczną (co mu bardzo pomogło), wie, że pozostawienie synów Kleopatry przy życiu wiąże się z niebezpieczeństwem. Rzeczywiście, ich status „synów znamienitych ojców” mógł w przyszłości spowodować kłopoty w Rzymie.

Zatem Oktawian podąża za radą swojego nauczyciela Ariusza Didyme, wskazując, że „dwóch Cezarów to o jednego za dużo”. W ten sposób dokonuje egzekucji Cezariona (pierwszego syna Kleopatry i Cezara) i Marka Antoniusza Mniejszego ( pierwszego syna Kleopatry i Marka Antoniusza). Oskarżony o zbytnie okrucieństwo wobec wrogów Oktawian pozostawi przy życiu pozostałych synów i córki Kleopatry.

Egipt znajduje się obecnie pod wyłączną kontrolą Rzymu . Import towarów pszennych jest zatem dla narodu rzymskiego zapewniony. Zatem po powrocie Oktawian jest czczony jako bohater, który zakończył wojnę domową.

Oktawian wykorzystuje tę popularność, aby zachować władzę przyznaną mu przez Senat w walce z Markiem Antoniuszem (zwłaszcza tytuł „imperatora”). Oktawian jednak stara się pokazać społeczeństwu, że jest obrońcą i zwolennikiem Republiki Rzymskiej.

Oktawian nie chce zostać tyranem. Wie jednak, że osłabienie władzy nad Rzymem ponownie doprowadziłoby do rozgrywek politycznych, które mogłyby doprowadzić do nowej wojny domowej z dramatycznymi konsekwencjami.

W tym celu daje ludowi możliwość wyboru sędziów, którzy głosują nad ustawami. Jednak ta „demokracja” to tylko fasada (ponieważ Oktawian całkowicie przejął kontrolę nad Senatem). Rzeczywiście, jego uprawnienia imperatora pozwalają mu zwoływać senatorów i decydować, czy ich odwołać.

W -27 Oktawian zostaje nazwany przez Senat „Augustem” (pochodzi od słowa „augur” i oznacza „interpretator woli boga Jowisza”). Nowo mianowany August staje się także „princeps” (co oznacza „księcia Senatu”). Dzięki wzmocnieniu władzy Augusta w Rzymie osiedla się nowa forma zarządzania państwem, zlokalizowana pomiędzy Republiką a Cesarstwem: Księstwo.

August dokonuje wielkich reform wojskowych, administracyjnych i rolnych . Aby zachować miłość ludu, skuwa wielkie i drogie dzieła w Rzymie łańcuchami. Dba także o utrwalenie granic rzymskich, kładzie kres polityce militarnych podbojów Rzymu, skupiając się na obronie młodego Księstwa Rzymskiego.

W roku -19, wraz ze śmiercią Augusta , gdyż nie miał on bezpośredniego następcy, jego następcą został jego zięć Tyberiusz, który został pierwszym cesarzem rzymskim.

Królowa egipska

Teraz wiesz już wszystko o historii Kleopatry. Rzeczywiście, widzieliśmy razem:

• Historia młodości Kleopatry
• Historia spotkania Kleopatry i Juliusza Cezara
• Historia spotkania Kleopatry i Marka Antoniusza
• Historia śmierci Kleopatry i wniebowstąpienia Oktawiana, który stał się „Augustem”

Przybywszy tutaj, znając już historię zamykającą okres „starożytnego Egiptu”, być może pragniesz mieć o niej ponadczasowe wspomnienie! Pod tym względem znajdziesz na naszej stronie pierścionki i sygnety w barwach starożytnego Egiptu.

Aby je odkryć, po prostu kliknij na obrazek poniżej!